بررسی آثار برای معرفی برندگان چهارمين جايزهء هوشنگ گلشيری

تغيير نحوهء بررسی در دورهء چهارم

آنها که سير کارمان را دنبال کرده اند قطعا متوجه شده اند که بنياد تا به اينجا هر سال سعی کرده تا از تجربه های سال پيش درس بگيرد و درنبود سابقه و سنت در اين زمينه و با توجه به فضای موجود که نشان از ضعف زمينه های ذهنی است با آزمايش و خطا پيش برود. يعنی روشهای متفاوت را بيازمايد. دورهء چهارم نيز دو مرحله‌‌ای است با اين تفاوت که برخلاف دورهء قبل در مرحلهء اول به نظرخواهی بسنده کرده‌ايم. با کسب اجازه از کسانی که حاضر شده‌اند ما را در اين مرحله ياری دهند، نامشان را در زير اعلام کرده‌ايم.

اولين فهرست کتابها چند ماه پيش برای نظردهندگان فرستاده شد. اين فهرست حاوی مشخصات رمانها و مجموعه‌های داستان (به قلم يک نويسنده) به زبان فارسی بود كه چاپ اول آنها در ايران در شناسنامهء کتاب سال 82 قيد شده است. فهرست اول بر اساس منابع موجود و جستجو و تعداد اندکي کتابهای ارسال شده تهيه شد. از نظردهندگان خواسته شده بود كه به كتابهايی كه خوانده‌اند از صفر تا نه امتياز دهند، اگر هم کتابی از قلم افتاده يا به اشتباه در فهرست آمده بود به ما اعلام کنند. قرار است پاسخها تا پانزدهم تيرماه 83 به بنياد عودت داده شود.

مرحلهء دوم مرحلهء داوری است، يعنی داوران، که نامشان در مراسم اهدای جوايز اعلام خواهد شد، کتابهای رسيده به اين مرحله را خواهند خواند و با توجه به ملاکهايی که خود در نخستين نشست داوران بر سر آنها به توافق می‌رسند به آنان امتياز خواهند داد. واجدان بالاترين امتيازها برندگان چهارمين جايزهء هوشنگ گلشيری خواهند شد که نامشان در مراسمی که اميدواريم در اواسط پاييز 83 برگزار شود اعلام خواهد شد.

رمان محمدرحيم اخوت، نامها و سايه‌ها، آگه ابوتراب خسروی، رود راوی، قصه محمود دولت‌آبادی، سلوك، * چشمه حسين سناپور، ويران می‌آيی، چشمه مهناز كريمی، سنج و صنوبر، ققنوس فرهاد كشوری، شب طولانی موسا، ققنوس	مجموعه داستان کورش اسدی، باغ ملی، سالی محمد بکايی، سر پيچی از پیچ های هزار چم، نيلوفر شهرنوش پارسی پور، گرما در سال صفر، شيرين داود غفارزادگان، دختران دلريز، افق حسين مرتضائيان آبکنار، عطر فرانسوی، قصه
رمان اول فرهاد حسن‌زاده، حياط خلوت، ققنوس روح‌انگيز شريفيان، چه كسی باور می‌كند رستم، مرواريد فريده لاشايی، شال بامو، بازتاب نگار	مجموعه داستان اول منيرالدين بيروتی، تك خشت، ققنوس ابراهيم دم‌شناس، نهست، نيم‌نگاه مسعود عطايی، آوايی از اعماق، اختران يوريك كريم‌مسيحی، طبقهء همكف، قصه مهرنوش مزارعی، غريبه‌ای در اتاق من، آهنگ ديگر

* بنا به خواستهء نويسندهء پيشکسوت معاصر، محمود دولت آبادی، رمان سلوک به دليل عضويت ايشان در هيات موسسان بنياد گلشيری از فهرست نامزدها حذف شد. ما به خواستهء محمود دولت آبادی که خود عضوی است از خانوادهء بنياد احترام می گذاريم، و البته هر کتابی را متعلق به همهء خوانندگانش می دانيم.

دورهء چهارم – 1383‏

-

چهارمين دورهء اهدای جايزهء هوشنگ گلشيری در روز جمعه 6 آذر در فرهنگسرای ‏نياوران برگزار شد. در اين مراسم برترين‌های ادبيات داستانی سال 1382 معرفی ‏شدند. در ابتدا فرزانه طاهری، مدير عامل بنياد فرهنگی _ مطالعاتی هوشنگ ‏گلشيری گزارش کوتاهی داد از فعاليتهای بنياد در يک سال گذشته از جمله مشارکت ‏بنياد در پروژهء بم و ارائهء آثار گلشيری در سايت بنياد و قرار گرفتن لينک سايت در ‏صفحهء ترجمه در سايت يونسکو ؛ سپس تصاوير داوران سه دورهء گذشته پخش شد ‏و داوران دورهء چهارم معرفی شدند. عبدالعلی عظيمی، دبير اين دوره نيز توضيحاتی ‏دربارهء نحوهء برگزاری چهارمين جايزه ارائه کرد.‏

داوران بخش مجموعه داستان
-

احمد اخوت متولد 1330 اصفهان. دکتر آموزش زبان از دانشگاه تگزاس و نشانه ‏شناسي ادبيات از دانشگاه اينديانا که تا کنون چندين ترجمه از او به چاپ رسيده است. ‏تاليفاتش هم دستور زبان داستان، نشانه شناسی مطايبه است و سال 81 هم نخستين ‏مجموعه داستانش با عنوان برادران جمالزاده منتشر شد.

-

کامران بزرگ‌‌نيا، متولد 1335، شاعر و بزرگ شدهء آبادان و اصفهان .در اصفهان با ‏هوشنگ گلشيري و از طريق او با جريان جنگ اصفهان آشنا شد و اين آشنايي تا آخرين ‏روزهاي اقامتش در ايران ادامه پيدا کرد. در سال 1354 براي تحصيل در رشته ي تئاتر وارد ‏دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران شد. در دهه‌ي شصت جزو جرياني بود که به ‏ " جلسات پنجشنبه ها" معروف شده است. همچنين با مجلات و فصلنامه‌هاي ادبی ‏‏"مفيد"و" زنده رود" در شماره‌هايی که سردبيريشان را هوشنگ گلشيری به عهده داشت ‏همکاری نزديک داشته است و نقدهايش در اين نشريات منتشر شده است.‏ از سال 1375 ساکن هانوفر در آلمان است وتاکنون مجموعه‌شعرهای ‏ آوازی بر کشتزار کشته‌ها، ،1360؛خاکِ دامنگير، 1369؛ عمر زمين کوتاه است،1375؛ ‏ برای آنکه صدايم باد است، 1375 را منتشر کرده است.

-

علی خدايی متولد سال 1337 تهران. علوم آزمايشگاهی و زبان خوانده است. ‏مجموعه‌داستان‌های ازميان شيشه از ميان مه، 1370 و تمام زمستان مرا گرم کن، 1379 ‏از او منتشر شده. عضو تحريريهء زنده رود و عضو شورای سردبيری فصلنامهء نامهء ‏فرهنگ و هنر است. دبير علمی جايزهء سومين جشنوارهء سراسری شعر و داستان ‏دانشجويان علوم پزشکی کشور، مهرگان 83، داور جشنوارهء بين المللی فيلم کوتاه ‏اصفهان سال 82 و دو دوره دبير علمی و داور داستانهای کوتاه و مجموعه داستانهای ‏جايزهء ادبی اصفهان بوده است.‏

-

پويا رفوئی متولد 1358، ليسانس ادبيات انگليسی. مشترکا با دکتر صالح حسينی دو ‏کتاب گلشيری کاتب و خانه روشنان و کاشيگری کاخ کاتبان را تاليف کرده و مقالات نقد و ‏بررسی در مجلات ادبی و روزنامه ها به چاپ رسانده است.‏

-

محمود فلکی متولد 1330 رامسر. فعاليت ادبی‌اش را از سال 51 با چاپ شعر در ‏مجلهء فردوسی و سپس نگين آغاز کرد. در رشته های شيمی و کتابداری تحصيل کرده. ‏پيش از ترک ايران ويراستار دانشگاه آزاد در تهران و کتابدار بود. در سال 62 به آلمان ‏مهاجرت کرد. در دانشگاه هامبورگ در رشته های زبان و ادبيات آلمانی و ايران شناسی ‏تحصيل کرد. شعر می گويد و داستان و نقد می نويسد و پژوهش ادبی هم می کند. تا ‏کنون هيجده کتاب از او منتشر شده. دو مجموعه شعر و داستان و رمان سايه‌ها به زبان ‏آلمانی و بعضی از شعرهايش به انگليسی و سوئدی منتشر شده‌اند.‏ اکنون در شهرهای هامبورگ و برمن در مدارس عالی تدريس می‌کند.‏

‏ داوران بخش رمان‏
-

يونس تراکمه متولد 1326 و ليسانس رياضی. از او در شماره های مختلف جنگ ‏اصفهان داستانهای کوتاهی چاپ شده. داستانهای ديگری در نشريات ادبی مثل چراغ، ‏زنده رود، کارنامه منتشر کرده است. دو سالی سردبيری فصلنامهء زنده رود را برعهده ‏داشته و مجموعه داستان مکث آخر او هم به زودی منتشر خواهد شد.‏

-

علی اشرف درويشيان متولد 1320 در کرمانشاه، فوق ‏ليسانس روانشناسی تربيتی که سالها آموزگار روستاها بوده. و ‏از سال 50 تا 57 هم به دليل نوشته‌هايش و فعاليتهای سياسی ‏سه بار دستگير و ممنوع‌القلم شده. بار سوم به يازده سال ‏محکوم شد که پس از شش سال در زمان انقلاب آزاد شد. از او ‏رمانها و مجموعه‌داستانهای بسياری به چاپ رسيده که برخی از ‏آنها به زبانهای مختلف ترجمه شده است.‏

-

محمد حسن شهسواری متولد 1350 بيرجند، کارشناس ارشد تحقيق در علوم ‏ارتباطات. تا کنون يک مجموعه داستان و يک رمان منتشر کرده است. نقدهای متعددی از ‏در نشريات چاپی و الکترونيکی نيز نقد و يادداشت می‌نويسد.‏

-

محمدرضا صفدری متولد سال 1332 در خورموج، ليسانس ادبيات نمايشی از دانشکدهء هنرهای دراماتيک. ‏ نمايشنامهء شام آخر را در انديشهء آزاد منتشر کرد، و نمايشنامهء شوراب نوشتهء او در ‏سال 56 در تهران اجرا شد. از آثارش مجموعه داستان سياسنبو، مجموعه داستان تيلهء ‏آبی ، و چهل گيسو را بايد نام برد. سال 81 هم رمان من ببر نيستم پيچيده به بالای خود ‏تاکم از او منتشر شد.‏

-

صمد طاهری متولد سال 1336 آبادان.داستان نويسی را از سال 58 به صورت جدی ‏آغاز کرد. او با شروع جنگ به شيراز کوچ کرد. بجز مجموعه شعری مشترک که در سال ‏‏63 منتشر کرد، اولين مجموعه داستانش را در سال 79 به نام سنگ و سپر و دومين ‏مجموعه اش را با نام شکار شبانه در سال 80 منتشر کرده است.‏

تک داستانهای برگزيده
امسال بر خلاف سالهای قبل داستانهای برگزيده در مراسم اعلام نشدند و اين داستانها ‏با انتشار نقش 82 معرفی خواهند شد. علت اين تاخير تغيير نحوهء بررسی کتابها در اين ‏دوره و ناکافی بودن آرای برخی از تک داستانهاست که برای تصميم‌گيری نهايی به ‏داورانی سپرده خواهند شد. ‏

برگزيدگان چهارمين دورهء جايزهء هوشنگ گلشيری

‏ پس از نمايش فيلمی از داستان‌خوانی نامزدهای دريافت جايزه در هر بخش، برندگان آن بخش ‏اعلام شدند.

مجموعه‌داستان اول

از ميان پنج اثر راه‌يافته به مرحلهء نهايی، داوران دو اثر را که واجد امتياز برابر شده بودند ‏مشترکا شايستهء دريافت جايزه شناختند: برندگان اين بخش را پويا رفوئی به نمايندگی ‏از داوران اين گروه اعلام کرد:‏

‏"انتخاب زبان و شيوهء روايت مناسب در غالب داستانها؛
تلاش برای به‌کارگيری بجای عناصر داستان؛‏
انسجام درونی داستانها؛ و‏
تنوع فضاهای داستانی؛
-

‏"با توجه به همين ويژگيها، ما داوران بخش مجموعه‌داستان چهارمين دورهء جايزهء ‏هوشنگ گلشيری _ احمد اخوت، کامران بزرگ نيا، علی خدايی، پويا رفوئی، محمود ‏فلکی _ مجموعه داستان تک خشت نوشتهء منيرالدين بيروتی را برندهء عنوان ‏مشترک بهترين مجموعه داستان سال 1382 اعلام می‌کنيم."‏

‏"لحن درخور؛
فضاسازی مناسب با درونمايهء داستانها؛
و تنوع در شخصيت‌پردازی؛
-

‏"با توجه به همين ويژگيها، ما داوران بخش مجموعه‌داستان چهارمين دورهء جايزهء ‏هوشنگ گلشيري _ احمد اخوت، کامران بزرگ نيا، علي خدايي، پويا رفوئي، محمود ‏فلکي _ مجموعه داستان نهست نوشتهء ابراهيم دمشناس را برندهء عنوان مشترک ‏بهترين مجموعه داستان اول سال 1382 اعلام می‌کنيم."‏

منيرالدين بيروتی و ابراهيم دمشناس تنديس، لوح تقدير و جايزهء نقدی خود(مشترکا پنج ‏ميليون ريال) را دريافت کردند. ‏

مجموعه داستان

علی خدايی به نمايندگی از داوران اين گروه، اثر واجد بالاترين امتياز در ميان پنج اثر راه‌يافته ‏به مرحلهء نهايی را معرفی کرد:‏

‏"توفيق در روايت فروپاشی انسانهای معاصر؛‏
ساخت متشکل جهانی شخصی؛
توفيق در ايجاد جهانی داستانی معلق ميان واقعيت و وهم؛
درونی کردن تکنيکهای روايت؛
توفيق در خلق سبک خاص خود؛
خلق زبانی منسجم و هماهنگ با کنش داستانی؛
کاربرد شيوه‌های بديع در گفتگونويسی؛
درآميختن بسامان گفتگوها با روايت؛
-

‏"با توجه به همين ويژگيها، ما داوران بخش مجموعه داستان چهارمين دورهء جايزهء ‏هوشنگ گلشيري _ احمد اخوت، کامران بزرگ نيا، علي خدايي، پويا رفوئي، محمود ‏فلکي _ مجموعه داستان باغ ملي نوشتهء کورش اسدی را بهترين مجموعه داستان ‏سال 1382 اعلام می‌کنيم."‏

کورش اسدی تنديس، لوح تقدير و جايزهء نقدی (مبلغ ده ميليون ريال) خود را ‏‏ دريافت کرد.‏

رمان اول‏

محمدحسن شهسواری به نمايندگی از داوران اين بخش اثر برنده را از ميان سه اثر ‏راه‌يافته به مرحلهء نهايی اعلام کرد:

‏"توفيق در ايجاد کشش داستانی؛
شخصيت‌پردازی متنوع؛ و‏
نمايش موفق تضاد بين دو فضای مدرن و سنتی؛
-

‏"با توجه به همين ويژگيها، ما داوران بخش رمان چهارمين دورهء جايزهء هوشنگ گلشيری ‏‏_ يونس تراکمه، علی‌اشرف درويشيان، محمدحسن شهسواری، محمدرضا صفدری، ‏صمد طاهری_ رمان چه کسی باور می‌کند رستم، نوشتهء روح‌انگيز شريفيان را ‏بهترين رمان اول سال 1382 اعلام می‌کنيم."‏

روح‌انگيز شريفيان تنديس، لوح تقدير و جايزهء نقدی خود (مبلغ پنج ميليون ريال) را دريافت کرد.‏

رمان
-

پس از پخش فيلم مربوط به اين بخش، از محمود دولت‌آبادی، نويسندهء پيشکسوت معاصر، ‏خواسته شد که بخشی از رمان سلوک را که به خواست ايشان از فهرست نامزدها حذف شده ‏بود بخواند. ‏

در پايان، يونس تراکمه نتيجهء داوری پنج اثر رسيده به مرحلهء نهايی را به نمايندگی از ‏داوران اين بخش اعلام کرد:‏

‏"توفيق در فضاسازی؛
ارائهء مسائل ريشه‌دار در فرهنگ و تاريخ؛
توفيق در خلق جهانی وهم‌آلود؛
ساخت منسجم؛
آفرينش طنزی سياه؛ و
نثری درخور درونمايه و فضای رمان؛‏
-

‏"با توجه به همين ويژگيها، ما داوران بخش رمان چهارمين دورهء جايزهء هوشنگ ‏گلشيری_ يونس تراکمه، علی‌اشرف درويشيان، محمدحسن شهسواری، محمدرضا ‏صفدری، صمد طاهری_ رمان رود راوی، نوشتهء ابوتراب خسروی را بهترين رمان سال ‏‏1382 اعلام می‌کنيم."

ابوتراب خسروی تنديس، لوح تقدير، و جايزهء نقدی خود (ميلغ ده ميليون ريال) را دريافت کرد.‏

پس از مراسم اهدای جوايز، نوبت به پذيرايی از ميهمانان و فروش کتابهای نامزدها و برندگان ‏در کنار کتابهای گلشيری و دربارهء گلشيری و کتابهای مرتبط با بنياد رسيد.‏

تک‌داستانهای برگزيدهء چهارمين دورهء جايزهء هوشنگ گلشيری

• کورش اسدی، «سان‌شاين»، از مجموعهء باغ ملی، سالی
• محمد بکايی، «نماز پسين»، از مجموعهء سر پيچی از پيچ‌های هزارچم، نيلوفر
• منيرالدين بيروتی، «تک خشت»، از مجموعهء تک خشت، ققنوس
• شهرنوش پارسی‌پور، «گرما در سال صفر»، از مجموعهء گرما در سال صفر، شيرين
• ابراهيم دم‌شناس، «سر برگشته‌ی شاعر»، از مجموعهء نهست، نيم‌نگاه
• محمدآصف سلطانزاده، «نوروز فقط در کابل باصفاست»، از مجموعهء نوروز فقط در کابل ‏باصفاست، مرکز
• داود غفارزادگان، «پدر گياه‌شناس من»، از مجموعهء دختران دلريز، افق
• يوريک کريم‌مسيحی، «طبقه‌ی همکف»، از مجموعهء طبقه‌ی همکف، قصه
• مهرنوش مزارعی، «سنگام»، از مجموعهء غريبه‌ای در اتاق من، آهنگ ديگر
• شهريار مندنی‌پور، «چکاوک آسمان‌خراش»، از مجموعهء آبی ماورای بحار، مرکز